Zin en onzin van reflecteren

Opdracht 1B is volgens de handleiding een ‘reflectieve deelopdracht’ die bij deelopdracht 1A hoort. Met deelopdracht 1B reflecteer je m.b.v. het reflectiemodel van Korthagen en/of de SWOT-analyse op jouw eigen studievaardigheden en/of geschiktheid voor het starten van een hbo-opleiding. 

zinonzinreflectie-Download

Reflectie wordt veelal beschouwd als de kern van supervisie. ( … ) In het onderwijs is reflecteren de afgelopen tien jaar massaal ingevoerd, maar de resultaten vallen tegen en leerlingen en studenten hebben er veel weerstand tegen. Er zijn verschillende bestsellers gepubliceerd waarin de rol van bewust nadenken en de vrije wil wordt ontkend; mogelijk heeft reflecteren zelfs nadelen en risico’s. 

Het begrip reflectie wordt op talloze wijzen gedefinieerd, maar de grootste gemene deler van de definities in de context van het onderwijs is: reflecteren is nadenken over het eigen functioneren, om dit te verbeteren (Luken, 2010). In onderwijskringen, vooral in en rond het beroepsonderwijs, bestaat consensus over de opvatting dat het goed of zelfs noodzakelijk is dat leerlingen en studenten reflecteren. 

Studenten worden vrijwel vanaf de eerste dag dat zij aan hun studie beginnen, op velerlei manieren verplicht tot reflectie (Meijers, 2008). Reflectie speelt niet alleen een belangrijke rol bij de competentieontwikkeling in zijn algemeenheid, maar ook specifiek bij de studieloopbaanontwikkeling. 

Uit onderzoek blijkt dat lerenden over het algemeen een hekel hebben aan reflectie (Meijers, 2008). ‘Studenten moeten te pas en te onpas reflectieverslagen maken, waardoor het reflecteren ze al snel de neus uitkomt en verwordt tot een routineuze verplichting die tot weinig leerresultaat leidt’ (Kinkhorst, 2002, p. 36). Reflectie levert de studenten geen resultaten op die voor hen interessant zijn. Het is hun niet goed duidelijk wat reflectie is en hoe ze het moeten doen. Zij ervaren het als opschrijven wat je eigenlijk al weet (Kinkhorst, 2010).