Hans Aarsman onderzoekt om de week een foto uit het nieuws.

Het zijn bijna altijd
jonge mannen, maar
dit lijkt wel een vrouw

In 2021 telden de metrolijnen van New York 199 passagiers die niet in een wagon plaatsnamen maar aan de buitenkant hingen of er bovenop stonden. Het zogeheten subway surfing. In 2022 werden 928 gevallen geteld, bijna vijf keer zoveel als het jaar ervoor. Wat zou de oorzaak kunnen zijn van die explosieve toename? Een andere manier van tellen zou kunnen, misschien een overreactie op de coronalockdowns. Een kwestie van geld is het in ieder geval niet.

Voor je op een trein klimt, moet je eerst op het perron zien te komen. Daarvoor heb je een opgeladen metrocard nodig, die je tegen een scanner houdt, waarna een draaihekje je doorlaat. Wie niet wil betalen, klimt over het hekje, een op de vijf passagiers doet dát in New York. Hebben de freeriders eenmaal het perron bereikt, dan kunnen ze ongehinderd plaatsnemen in een wagon.

Wie erbovenop gaat staan, doet dat omdat-ie dat zelf wil. Het gordijn rechts mag de foto iets huiselijks geven, zonder gevaar is metrosurfen niet. Nergens heb je houvast. Een onverwacht remmen van de trein, een windvlaag of een scherpe bocht en je ligt eraf. Je kunt ook je hoofd stoten tegen een voetgangersbrug of tegen de ingang van een tunnel. Je zou niet de eerste zijn die metrosurfen moet bekopen met blijvende invaliditeit of de dood. Maar ja, mocht je er heelhuids van afkomen, dan stijgt wel je aanzien binnen je peergroup. Moet je er wel voor zorgen dat ze het huzarenstukje onder ogen krijgen. Zou dat het verband zijn dat de grote toename van metrosurfen verklaart? Het aantal filmpjes ervan op sociale media steeg in die periode net zo snel.

Het zijn bijna altijd jonge mannen, maar dit lijkt wel een vrouw, aan de kaaklijn te zien en het lange haar. Ze staat op een wagon van lijn 5, meldt het bijschrift, maar waar? Op een hoek, aan de rechterkant van de straat, staat met witte letters op een zwart pand: Miranda’s. Erachter is nog net het begin te zien van een D. Het blijkt Miranda’s Dry Cleaners te zijn, een stomerij in E 163rd Street. Vlakbij ligt station Intervale Avenue. De metro is daarvoor aan het remmen. Daarna rijdt-ie nog kilometerslang boven de grond. Tegen de ingang van een tunnel zal ze voorlopig haar hoofd niet stoten.

Toeval of opzet? Met toeval verklaar je meer

Twee mogelijkheden: we kijken naar toeval of we kijken naar opzet. Eerst opzet.

Ze zit in de trots van haarzelf en haar man, een puik onderhouden oude Lada Riva. Een Russische auto, in productie van 1980 tot 2010. In Oekraïne stonden vier fabrieken waar ze werden geassembleerd. De vrouw en haar man zijn bezeten van panterpatronen. Toen ze instapte dacht ze geen moment: onze stoelen zien er al uit als panters, wordt mijn panterjas niet te veel van het goede? Niets daarvan, ook hij draagt een panterjas. Onzichtbaar rijden ze door de stad.

Het mag een wonder heten dat de fotograaf door de camouflage heen keek, de weerspiegeling in de ruit houdt ook nog haar gezicht gedeeltelijk buiten beeld. Ik had liever gehad dat hij wat meer afstand had genomen, maar waarschijnlijk zag hij haar pas toen hij vlak voor de Lada stond. Komen we nu bij het toeval.

Er schuurt iets met het idee dat ze in haar eigen auto zit: ze heeft achterin plaatsgenomen. Waarom zit ze niet voorin, naast haar man? In een taxi ga je achterin zitten. Maar dit ziet er niet uit als een taxi, geen taxi heeft de hoedenplank vol spullen liggen. Of de Lada zou van iemand moeten zijn die met zijn eigen auto wat probeert bij te verdienen. Waar is de chauffeur eigenlijk? Hij zit niet in zijn auto, van iemand met een normaal postuur zou je op zijn minst een randje op de bestuurdersstoel moeten zien zitten.

De Russen schrikken er niet voor terug plekken te bombarderen waar zich grote groepen Oekraïners ophouden, markten, stations, theaters. In Mykolajiv kwamen op 29 juli dit jaar elf inwoners om bij een raketinslag op een busstation. Verspreiden wordt dan het credo, liever niet op een kluitje zitten, vermijd bus en trein, neem een taxi. Maar ja, benzine is er niet in overvloed als het oorlog is, dus wordt er even gewacht tot er iemand anders dezelfde kant op moet. De chauffeur staat buiten, geleund tegen zijn wagen op de uitkijk naar klant nummer twee. 

Toevallig komt er een fotograaf aangelopen die mee wil. Net zo toevallig als de dubbeling van het panterpatroon. De fotograaf wil het voorportier openen, ziet de vrouw achterin zitten en neemt een foto. Niks geen opzet. Complotdenkers willen er niet aan, maar met toeval verklaar je meer dan met opzet.

Credits:

Een oude Lada in Mykolajiv, Oekraïne, 25 oktober 2022. Foto: Emilio Morenatti / AP